કોરોના વાયરસ સંકટને કારણે દેશમાં લગભગ એક મહિનાથી લોકડાઉન અમલમાં છે. દેશમાં બધું બંધ છે, ફેક્ટરીઓ લોક છે, લોકો ઘરોની અંદર છે. તેની અસર આપણા અર્થવ્યવસ્થા પર પડી છે અને જીડીપીની ગતિ અટકી ગઈ છે. કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધીએ ગુરુવારે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયાના ભૂતપૂર્વ ગવર્નર રઘુરામ રાજન સાથે અર્થવ્યવસ્થા સામે આ પડકારો વિશે વાત કરી હતી.ચર્ચામાં આરબીઆઇના પૂર્વ ગવર્નરે કહ્યું કે આ સમયે ગરીબોની મદદ કરવી જરૂરી છે. જેના માટે સરકાર લગભગ 65 હજાર કરોડનો ખર્ચ કરશે.
રઘુરામ રાજને કહ્યું કે અમારી પાસે લોકોનું જીવન સુધારવાનો માર્ગ છે. ઘણા રાજ્યોએ ખોરાક, આરોગ્ય, શિક્ષણ માટે સારું કામ કર્યું છે. જો કે, સૌથી મોટો પડકાર એ નીચલા મધ્યમ વર્ગ અને મધ્યમ વર્ગ માટે છે જેની પાસે નોકરી નહીં હોય. આજે માત્ર સરકારી નોકરી ઉપર આધાર રાખીને લોકો માટે નવી તકો ઉભી કરવાની જરૂર છે.
અર્થવ્યવસ્થા સામે પડકારો અંગે રઘુરામ રાજને કહ્યું કે આપણે અર્થ વ્યવસ્થાને વહેલી તકે ખરાબ પરિસ્થિતિમાંથી બહાર કાઢવા તરફ પગલાં ભરવાના છે કારણ કે આપણી પાસે અન્ય દેશોની જેમ સિસ્ટમ નથી. આંકડા ચિંતાજનક છે. સીએમઆઈઇનું કહેવું છે કે 100 મિલિયન લોકો કાર્યબળમાંથી બહાર નીકળી જશે. આપણે મોટા પગલા લેવા પડશે.
વાતચીત દરમિયાન રાહુલે રઘુરામને પૂછ્યું કે ગરીબોને મદદ કરવા માટે કેટલા પૈસા લેશે. જેના જવાબમાં તેમણે કહ્યું હતું કે લગભગ 65 હજાર કરોડ. આપણો જીડીપી બે લાખ કરોડ છે. તે ખૂબ નથી.અને આપણે આ કરી શકીએ.
રઘુરામે કહ્યું કે ભારત વૈશ્વિક મંચ પર મોટી ભૂમિકા ભજવી શકે છે. નવા વર્લ્ડ ઓર્ડરમાં ભારત પોતાનું સ્થાન બનાવી શકે છે. શક્તિવગરના લોકોને શક્તિશાળી નેતાઓ સારા લાગે છે. આપણે વિભાજિત સમાજ સાથે ક્યાંય પહોંચી નહી શકીએ. તેમણે કહ્યું કે આજે આપણે આરોગ્ય, નોકરી માટે સારી વ્યવસ્થા કરવાની જરૂર છે.વૈશ્વિક સ્તરે અર્થવ્યવસ્થા અંગે તેમણે કહ્યું કે મને લાગે છે કે વૈશ્વિક આર્થિક પ્રણાલીમાં કંઇક ખોટું છે. લોકો પાસે નોકરી નથી. આવકનું અસમાન વિતરણ છે.
વાતચીત દરમિયાન રાહુલે કહ્યું હતું કે ભારતીય સમાજની વ્યવસ્થા અમેરિકન સમાજથી અલગ છે. જેના માટે સામાજિક પરિવર્તન જરૂરી છે. દરેક રાજ્યની પોતાની અલગ પદ્ધતિ છે. તમિલનાડુ અને ઉત્તરપ્રદેશને સમાન દૃષ્ટિકોણથી જોઈ શકાતા નથી. આજે જે અસમાનતા છે તે ચિંતાનો વિષય છે.
રાહુલ ગાંધીએ પૂછ્યું કે દેશમાં ચાલી રહેલા લોકડાઉન વચ્ચે અર્થતંત્ર કેવી રીતે ખોલવું? આ અંગે રાજને કહ્યું કે બીજા લોકડાઉનના અમલીકરણનો અર્થ એ છે કે તમે લોકડાઉન ખોલવા માટે કોઈ યોગ્ય તૈયારીઓ કરી શક્યા નહીં. લોકોના મનમાં એક જ સવાલ છે કે હજી ત્રીજો લોકડાઉન પણ આવશે. જો આપણે વિચારીએ કે જ્યારે શૂન્ય કેસ હશે ત્યારે તે ખોલવામાં આવશે, તો તે વાત અશક્ય છે.
કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ પૂછ્યું કે અર્થવ્યવસ્થા અંગે ઘણી ચિંતા છે. આ પડકારોનો સામનો કેવી રીતે કરવો તે અંગે તમારો અભિપ્રાય શું છે,તો આરબીઆઈના ભૂતપૂર્વ ગવર્નરે કહ્યું કે કોરોના સામેની લડતની સાથે, આપણે સામાન્ય લોકોના રોજગાર વિશે પણ વિચારવું પડશે. આ માટે કાર્યક્ષેત્રને સુરક્ષિત કરવું જરૂરી છે.
રાહુલે પૂછ્યું કે દેશમાં કોરોના ટેસ્ટ અંગે ઘણા પ્રશ્નો છે. આપણે અન્ય દેશોની તુલનામાં ઓછા પરીક્ષણો ચાલી રહ્યા છીએ. જે અંગે રાજને કહ્યું કે જો આપણે અર્થવ્યવસ્થાને ખોલવી હોય તો આપણે આપણી પરીક્ષણ ક્ષમતાને હજી વધારવી પડશે. કોઈપણ એક હજાર નમૂના લેવા અને તેનું પરીક્ષણ કરવું પડશે. આજે અમેરિકા લાખોનું પરીક્ષણ કરી રહ્યું છે જ્યારે આપણે 20-30 હજારની વચ્ચે છીએ.
રાહુલે પૂછ્યું કે શું આવી સ્થિતિથી ભારતને ફાયદો થઈ શકે છે. કોરોના સંકટ સમાપ્ત થાય ત્યારે ભારતે શું કરવું જોઈએ. તેના જવાબમાં રઘુરામે કહ્યું કે આવી બહુ ઓછી ઘટનાઓનો કોઈ પર સારી અસર પડે છે. ભારત પાસે તેના ઉદ્યોગોને વિશ્વમાં લઈ જવા અને લોકો સાથે વાત કરવાની તક છે.
