સુપ્રીમ કોર્ટે મોદી સરકારના નોટબંધીના નિર્ણય પર મહોર લગાવી દીધી છે. સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજોની બંધારણીય બેંચે 4-1ના ચુકાદા દ્વારા નોટબંધીને સમર્થન આપ્યું હતું. કોર્ટે કહ્યું કે નોટબંધીની પ્રક્રિયામાં કોઈ અડચણ નથી. આ નિર્ણય લેતા પહેલા કેન્દ્ર સરકાર અને આરબીઆઈ વચ્ચે ચર્ચા થઈ હતી. જો કે, જસ્ટિસ નગરત્ને 5 જજોની આ બેન્ચમાં અલગ ચુકાદો આપ્યો છે. આ કેસની સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટે મોદી સરકારના નોટબંધીના પગલાને પડકારતી તમામ 58 અરજીઓને ફગાવી દીધી હતી. અમે તમને જણાવીશું કે નોટબંધીના નિર્ણયને યોગ્ય ઠેરવતા બંધારણીય બેંચના ન્યાયાધીશોએ શું કહ્યું.
સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટ કહ્યું કે આ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટ અને રિઝર્વ બેંક વચ્ચે ચર્ચા થઈ હતી, તેથી તેને ગેરબંધારણીય ગણાવી શકાય નહીં. જસ્ટિસ નાગરત્નનો નિર્ણય 5 જજોની બેંચથી અલગ છે. આ બંધારણીય બેંચ વતી માત્ર જસ્ટિસ નાગરત્ને સરકારના આ નિર્ણયને ખોટો ગણાવ્યો હતો. તેમણે પોતાના ચુકાદામાં કહ્યું કે નોટબંધીનો અમલ નોટિફિકેશન દ્વારા નહીં પણ કાયદા દ્વારા થવો જોઈએ.
જસ્ટિસ નાગરત્ને કહ્યું કે, નોટબંધીની શરૂઆત કાયદાની વિરુદ્ધ હતી અને ગેરકાયદે બળનો ઉપયોગ હતો. એટલું જ નહીં, આ અધિનિયમો અને વટહુકમ પણ ગેરકાયદેસર હતા. જેના કારણે ભારતના લોકોને મુશ્કેલીમાંથી પસાર થવું પડ્યું હતું. જો કે, આ નિર્ણય 2016માં લેવામાં આવ્યો હતો તેને ધ્યાનમાં રાખીને તેને બદલી શકાય નહીં.
જસ્ટિસ વીઆર ગવઈએ કહ્યું કે કેન્દ્ર અને આરબીઆઈ વચ્ચે 6 મહિના સુધી ચર્ચા થઈ હતી. અમે માનીએ છીએ કે આવા પગલાં લાવવા માટે એક યોગ્ય જોડાણ હતું, અને અમે માનીએ છીએ કે નોટબંધી પ્રમાણસરતાના સિદ્ધાંતથી પ્રભાવિત નથી એટલે કે સરકારે આ નિર્ણય સત્તાનો દુરુપયોગ કરીને નહીં પરંતુ યોગ્ય વિચાર-વિમર્શ પછી લીધો હતો. RBI પાસે ડિમોનેટાઈઝેશન (નોટ પ્રતિબંધ) લાવવાની કોઈ સ્વતંત્ર સત્તા નથી. અમે સંદર્ભનો જવાબ આપ્યો છે અને આ રીતે રજિસ્ટ્રીને યોગ્ય દિશાઓ માટે CJI સમક્ષ મામલો મૂકવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
કેન્દ્ર પાસે ઉપલબ્ધ શક્તિનો અર્થ એ નથી કે તે માત્ર બેંક નોટોની કોઈપણ એક શ્રેણીના સંદર્ભમાં છે. આ તમામ શ્રેણીની બેંક નોટો માટે છે. ન્યાયાધીશે કહ્યું કે નોટબંધીની સૂચના માન્ય છે અને પ્રમાણસરતાની કસોટીને પૂર્ણ કરે છે. નોટ એક્સચેન્જના સમયગાળાને ગેરવાજબી કહી શકાય નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે વહીવટી તંત્રની આર્થિક નીતિને કારણે નિર્ણયને રદ કરી શકાય નહીં. નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયામાં કોઈ ગેરરીતિ નહોતી. SCએ ચુકાદો આપ્યો હતો કે નોટબંધીના નિર્ણયમાં કોઈ કાયદાકીય કે બંધારણીય ખામી નથી. નોટબંધી પ્રક્રિયાની કાયદેસરતા સંબંધિત મુખ્ય મુદ્દા પર નિર્ણય લેવા માટે CJI માટે યોગ્ય બેંચ સમક્ષ અરજીઓ મૂકવામાં આવી શકે છે.
