health

ફેફસાંનું કેન્સર ફક્ત સિગારેટથી નથી થતું, આ 5 ઘાતક કારણો પણ જવાબદાર છે – જાણો

Lung cancer

ફેફસાંનું કેન્સર (Lung Cancer) એ વિશ્વભરમાં લોકોના મોતનું એક મુખ્ય કારણ બનતું ગંભીર રોગ (Serious Disease) છે. દર વર્ષે 1 ઓગસ્ટે ‘વર્લ્ડ લંગ કેન્સર ડે’ (World Lung Cancer Day) મનાવવામાં આવે છે, જેનો ઉદ્દેશ લોકોમાં જાગૃતિ ફેલાવવાનો છે. ભારતમાં પણ છેલ્લા થોડા વર્ષોમાં ફેફસાંના કેન્સરના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે.

ઘણા લોકો માને છે કે ફેફસાંનું કેન્સર ફક્ત ધૂમ્રપાન કરનારાઓને થાય છે, પણ એવું માનવું ખોટું છે. સ્મોકિંગ (Smoking) સિવાય પણ ઘણા અન્ય જોખમભર્યા પરિબળો છે, જે આ રોગને પ્રેરણા આપે છે.ફરીદાબાદ સ્થિત મારિંગો એશિયા હોસ્પિટલના ક્લિનિકલ ડિરેક્ટર અને મેડિકલ ઓન્કોલોજી (Medical Oncology)ના વડા ડૉ. મોહિત શર્મા અનુસાર, નીચે દર્શાવેલા કારણો ફેફસાંના કેન્સર માટે પણ એટલાં જ જવાબદાર છે:

1. વાયુપ્રદૂષણ (Air Pollution):
શહેરી વિસ્તારોમાં વાયુમાં રહેલા ઝેરી તત્વો (Toxic Particles) ફેફસાંમાં જમાઈને તેને નબળા બનાવી શકે છે. લાંબા સમયથી પ્રદૂષિત હવાની અંદર શ્વાસ લેતા ફેફસાંને નુકસાન થાય છે અને કેન્સર (Cancer Risk) થવાનું જોખમ વધી શકે છે.

2. પેસિવ ધૂમ્રપાન (Passive Smoking):
જેમ કે તમે પોતે ધૂમ્રપાન ન કરતાં હો પરંતુ બીજાની સિગારેટનો ધુમાડો શ્વાસમાં લેનાથી પણ કેન્સરનું જોખમ વધી જાય છે. આ ધુમાડામાં કાર્સિનોજેનિક (Carcinogenic Chemicals) તત્વો હોય છે.

3. વારસાગત પરિબળો (Genetic Factors):
ઘણા લોકોમાં હેરિડિટરી મ્યુટેશન (Hereditary Mutation) હોય છે, જેના કારણે તેમને ધૂમ્રપાન ન હોવા છતાં ફેફસાંનો કેન્સર થવાનું જોખમ વધારે હોય છે. ફેમિલી હિસ્ટરી (Family History) મહત્વનો પરિબળ બની શકે છે.

4. જોખમભર્યું કામકાજ :
જ્યાં કામદારો એસ્બેસ્ટોસ (Asbestos), રેડોન (Radon Gas), કે ડીઝલ ધુમાડો (Diesel Exhaust) જેવા કાર્સિનોજનસ પદાર્થો સાથે લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહે છે, ત્યાં કેન્સરનું જોખમ વધુ રહે છે.

5. નબળી જીવનશૈલી અને રોગો (Lifestyle & Chronic Diseases):
અસંતુલિત આહાર (Poor Diet), શારીરિક ગતિવિહીનતા (Lack of Exercise), તેમજ ક્ષય (TB), અસ્થમા (Asthma) જેવી બીમારીઓ પણ ફેફસાંને નબળા બનાવી શકે છે. જેના લીધે નોન-સ્મોકર્સમાં પણ લંગ કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.

શું ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ?:
ડૉ. શર્મા જણાવે છે કે ફેફસાંનો કેન્સર ફક્ત સ્મોકિંગ કરનારા માટે જ નહીં, પણ દરેક માટે જોખમરૂપ છે. તેથી, સમયસર હેલ્થ ચેકઅપ (Regular Health Checkups), ધૂમ્રપાનથી દૂર રહેવું, અને સ્વસ્થ જીવનશૈલી (Healthy Lifestyle) અપનાવવી એ લંગ કેન્સરથી બચવાનો મક્કમ માર્ગ છે.