અળસીનું સેવન કરવાના ફાયદાની સાથે-સાથે શરીરને પણ થાય છે નુકસાન, પ્રેગ્નન્સી દરમિયાન ખાવું તો છે ખતરનાક…

અળસીથી તો દરેક જણ પરિચિત હશે, પણ તેના ચમત્કારિક ફાયદાઓ વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે. અળસી શરીરને સ્વસ્થ રાખે છે અને આયુષ્યને લંબાવે છે. અળસીના બીજમાં 23 ટકા ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ, 20 ટકા પ્રોટીન, 27 ટકા ફાઇબર, લિગ્નાન, વિટામિન બી ગ્રુપ, સેલેનિયમ, પોટેશિયમ, મેગ્નેશિયમ, જસત વગેરે જોવા મળે છે. ફ્લેક્સસીડમાં 27 ટકા ફાઇબર ભરપૂર હોય છે પણ ખાંડ 1.8 ટકા એટલે કે નગણ્ય હોય છે.

અળસી એ તેલીબિયાંનો એક પ્રકાર છે. તેના બીજનો રંગ સોનેરી જોવા મળે છે અને ખૂબ જ મુલાયમ હોય છે. તેનું તેલ આજે પણ ફર્નિચર વાર્નિશમાં વપરાય છે. આયુર્વેદિક મુજબ અળસી કાર્મિનેટીવ, પિત્તરોધક અને કફનાશક પણ છે. મૂત્રવર્ધક અસર અને અલ્સર રોપણી, રક્ત શુદ્ધિકરણ, દૂધ વધારનાર, માસિક પ્રવાહ નિયમનકાર, ચામડીના વિકાર નાશક, બળતરા અને પીડા નિવારક, બર્ન રીમુવર છે. તે લીવર, પેટ અને આંતરડાની બળતરા દૂર કરે છે. પાઈલ્સ અને પેટના વિકારો દૂર કરે છે. ગોનોરિયાને મારનાર અને કિડનીની પથરી દૂર કરે છે. અળસીમાં ખાસ હોય છે વિટામિન બી અને ખનિજ ક્ષાર જેવા એટલે કે કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, કોપર, આયર્ન, ઝિંક, પોટેશિયમ જેવાં ઘણાં દ્રવ્યો જોવા મળે છે. તેના તેલમાં 36 થી 50 ટકા ઓમેગા-3 હોય છે.

અલસીના બીજને અંગ્રેજીમાં ફ્લેક્સ સીડ્સ અથવા અળસી કહેવામાં આવે છે. તેનો રંગ ભુરો, પીળો કે સોનેરી હોય છે. આ બીજમાંથી તેલ કાઢવામાં આવે છે, જેને અળસીના તેલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. શણના બીજમાં ઘણા પોષક તત્ત્વો અને ખનિજો હોય છે જેમ કે તંદુરસ્ત ચરબી, ખનિજો, વિટામિન સી, ઇ, કે, પ્રોટીન, કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ, આયર્ન, ફોસ્ફરસ, ઓમેગા -3 ફેટી એસિડ્સ, પોટેશિયમ, જસત વગેરે. તેમાં ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ વધુ હોય છે, જે મગજના સ્વાસ્થ્ય અને વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. એટલું જ નહીં, અળસીના બીજમાં ફાઈબર પણ હોય છે, જે તમને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. અળસીના બીજ સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે, પણ તેના વધુ પડતા સેવનથી તમને કેટલીક શારીરિક સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. તો ચાલો જાણીએ શું છે તેના ફાયદા…

હૃદય માટે સારી….
ફ્લેક્સસીડ્સ આલ્ફા-લિનોલેનિક એસિડ (ALA) ના શ્રેષ્ઠ સ્ત્રોતો પૈકી એક છે. તે ઓમેગા-3 ફેટી એસિડનો એક પ્રકાર છે, જે હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે. ફ્લેક્સસીડમાં હાજર ALA બળતરા ઘટાડવામાં અને કોલેસ્ટ્રોલને હૃદયની રક્તવાહિનીઓમાં જમા થવાથી અટકાવવામાં મદદ કરે છે.

ફાઇબર સમૃદ્ધ…
તેના બીજ ફાઇબરનો ખૂબ સારો સ્ત્રોત છે. માત્ર 7 ગ્રામ બીજમાં લગભગ 2 ગ્રામ ફાઇબર જોવા મળે છે. ફ્લેક્સસીડમાં દ્રાવ્ય અને અદ્રાવ્ય બંને ફાઇબર હોય છે. તેનું લીકવિડ ફાઇબર આંતરડા માંથી પાણી શોષી લે છે અને પાચન થોડું ધીમું કરી લે છે. આ બ્લડ શુગર લેવલ અને કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે અદ્રાવ્ય ફાઇબર આંતરડા ચળવળની પ્રક્રિયાને સરળ બનાવે છે.

હાઈ બ્લડ પ્રેશર…
શણના બીજમાં બ્લડ પ્રેશરને ઓછું કરવાની ક્ષમતા હોય છે. હાઈ બ્લડ પ્રેશરના દર્દીઓ માટે આ બીજ ખૂબ જ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. જો તમને હાઈ બ્લડ પ્રેશરની બીમારી છે, તો તમે ડૉક્ટરની સલાહ પહેલા લઈ લો પછી અળસીનું સેવન કરો. જે લોકોને લો બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા હોય તેમણે અળસીના બીજ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. આ સાથે, તેના બીજ ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલને ઘટાડવામાં પણ મદદરૂપ છે.

ડાયાબિટીસ…
ફ્લેક્સસીડ બ્લડ સુગર લેવલને સ્થિર રાખવામાં મદદ કરે છે. આખા ફ્લેક્સસીડ બ્લડ સુગરને ઘટાડી શકે છે અને ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર અટકાવે છે. ફ્લેક્સસીડમાં દ્રાવ્ય ફાઇબર હોય છે, જે બ્લડ સુગરને ઘટાડવામાં અસરકારક માનવામાં આવે છે. ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસમાં અળસીના બીજ ખાવાથી ફાયદો થાય છે.

થાઇરોઇડ…
સવારે ખાલી પેટે 2 ગ્લાસ પાણીમાં 2 ચમચી અળસી ઉકાળો, જ્યારે અડધુ પાણી રહી જાય ત્યારે તેને ગાળીને પી લો. તે બંને પ્રકારના થાઈરોઈડમાં સારી રીતે કામ કરે છે.

કયા લોકોને તેને ખાવાથી ટાળવું જોઈએ?
જો કે અળસીના ઘણા ફાયદા છે, પણ તેના કેટલાક ગેરફાયદા પણ છે. આવી સ્થિતિમાં કેટલાક લોકોએ તેને ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. જેમ કે..

– લો બ્લડ પ્રેશર
– લો બ્લડ સુગર લેવલ
– કબજિયાત
– ઝાડા
– હોર્મોનલ સમસ્યા
– રક્તસ્રાવની સમસ્યા

આ સમસ્યાઓથી પીડાતા લોકોએ આ બીજને તેમના આહારમાં સામેલ કરતા પહેલા સાવધાની રાખવી જોઈએ. કોઈપણ સમસ્યા અથવા એલર્જીના કિસ્સામાં, તમારે તાત્કાલિક ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.