એશિયાનું પ્રખ્યાત જૂનાગઢનું ગિરનાર છે સિંહો માટે પ્રસિદ્ધ, પ્રવાસીઓને જોવા મળે છે બીજા ઘણા સ્થળો…

ભારતના ગુજરાત રાજ્યના જૂનાગઢ જિલ્લામાં આવેલી ટેકરીઓ ગિરનાર તરીકે ઓળખાય છે. આ જૈનોનું સિદ્ધક્ષેત્ર છે, અહીંથી ભગવાન દેવાધિદેવ, નારાયણ શ્રી કૃષ્ણના મોટા ભાઈ, તીર્થંકર ભગવાન દેવાધિદેવ 1008 નેમિનાથ ભગવાને મોક્ષ મેળવ્યો છે. તે અમદાવાદથી 327 કિમીના અંતરે જૂનાગઢથી 10 માઈલ પૂર્વમાં ભવનાથ ખાતે આવેલું છે. આ એક પવિત્ર સ્થળ છે જે જૈનો માટે એક મહત્વપૂર્ણ તીર્થસ્થાન છે. લીલાછમ ગીરના જંગલની વચ્ચેની પર્વતમાળા ધાર્મિક પ્રવૃત્તિના કેન્દ્ર તરીકે સેવા આપે છે.

આ ટેકરીઓની સરેરાશ ઊંચાઈ 3,500 ફૂટ છે પણ શિખરોની સંખ્યા વધારે છે. તેમાંથી જૈન તીર્થંકર નેમિનાથ છે. સૌથી ઊંચું શિખર 3,666 ફૂટ ઊંચું છે. અહીં તમામ ધર્મના ભક્તો આવે છે અને જૈન મંદિરના દર્શન કરે છે. એશિયાઇ સિંહો માટે પ્રખ્યાત ‘ગીર ફોરેસ્ટ નેશનલ પાર્ક’ આ પર્વતના જંગલ વિસ્તારમાં આવેલું છે. અહીં મલ્લિનાથ અને નેમિનાથના મંદિરો બનેલા છે. અહીં સમ્રાટ અશોકનો સ્તંભ પણ છે. મહાભારત અનુસાર, રેવતક પર્વતની મધ્યમાં એક પ્રાચીન તીર્થસ્થળ આવેલું છે.

ગિરિનારનું પ્રાચીન નામ ઉર્જયંત હતું. આ ટેકરીઓ ઐતિહાસિક મંદિરો, શિલાલેખો અને રાજાઓના શિલાલેખો માટે પણ પ્રખ્યાત છે (જે હવે મોટાભાગે ખંડેર હાલતમાં છે). અશોકના મુખ્ય 14 શિખામણો પહાડીની તળેટીમાં એક વિશાળ ખડક પર કોતરેલા છે. આ ખડક પર ઈ.સ. 150 ની આસપાસ ક્ષત્રપ રુદ્રદમનનો પ્રખ્યાત સંસ્કૃત શિલાલેખ છે. તેમાં સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય અને પછીના રાજાઓ દ્વારા બાંધવામાં આવેલા અને જીર્ણોદ્ધાર કરાયેલા જૈન અને વિષ્ણુ મંદિરોનું સુંદર વર્ણન છે.

ગિરનારની આસપાસ ફરવાલાયક સ્થળો…

ગિરનાર…
જૂનાગઢની એક પ્રાચીન અને પવિત્ર ટેકરી છે, જે 3672 ફૂટની ઉંચાઈ પર આવેલી છે. ગિરનાર પર્વત પર 866 હિન્દુ અને જૈન મંદિરો ફેલાયેલા છે. ગિરનાર તળેટીથી શરૂ થતા અંતિમ શિખર પર પહોંચવા માટે 9,999 પગથિયાં ચઢવા પડે છે. ગિરનાર ટેકરી પર વહેલી સવારે ચાલવું એ એક આનંદકારક અનુભવ છે જે પ્રવાસી જીવનભર યાદ રાખે છે. હિન્દુ અને જૈન ધર્મના લોકો અવારનવાર આ મંદિરોની મુલાકાત લે છે.

હિન્દુ તીર્થસ્થાન…
અહીં ગોરક્ષનાથ મંદિર, દત્તાત્રેય મંદિર અને અંબા માતા મંદિર અને અન્ય કેટલાક મંદિરો છે જે જોવા લાયક છે અને દત્તાત્રેય પાદુકા, એક પ્રાચીન મંદિર, હિન્દુઓ માટે સૌથી આદરણીય સ્થળ છે.

જૈન તીર્થધામ…
ગિરનાર ટેકરી ત્રીજી સદીથી જૈનો માટે એક મહત્વપૂર્ણ સ્થળ છે. તીર્થંકર નેમિનાથ મંદિર, ભગવાન ઋષભદેવ, મલ્લિનાથ, ભગવાન પાર્શ્વનાથ મંદિર એ કેટલાક જૈન મંદિરો છે જે ગિરનાર ટેકરી પર જોઈ શકાય છે.

અશોકના શિલાલેખો…
જૂનાગઢથી ગિરનાર જતી વખતે રસ્તાની જમણી બાજુએ આવેલ અશોકના શિખામણો. આ શિલાલેખ મૌર્ય વંશના અશોકના નામથી પ્રખ્યાત છે. અહીં અશોકની 14 આજ્ઞાઓ કોતરેલી છે જે પાલી ભાષામાં લખેલી છે, તેને લગભગ 2200 વર્ષથી 75 ફૂટના ઘેરામાં રાખવામાં આવી છે. 200 વર્ષ સુધી સાચવેલ આ શિલાલેખ હવે ભારત સરકારના પુરાતત્વ વિભાગ દ્વારા સુરક્ષિત છે. ગિરનારની મુલાકાતે આવતા યાત્રિકો માટે આ સ્થળ જોવા લાયક છે.

મહોબત સમાધિ…
અહીં બહરુદ્દીન હુસેનભાઈની કબર છે, જેઓ એક સમયે જૂનાગઢના નવાબ હતા. આ સમાધિ 1851 અને 1882 ની વચ્ચે બનાવવામાં આવી હતી. મહોબત મકબરાની રચના યુરોપિયન, નિયો-ગોથિક અને ઈન્ડો ઈસ્લામિક શૈલીનું મિશ્રણ છે. મહોબત મકબરાના ગુંબજ અને મિનારો ઇસ્લામિક શૈલીમાં બાંધવામાં આવ્યા છે અને તેના સ્તંભો ગોથિક શૈલીમાં બનાવવામાં આવ્યા છે. ઇતિહાસ પ્રેમીઓ માટે આ એક ખૂબ જ આકર્ષક સ્થળ છે.

જામા મસ્જિદ…
જામા મસ્જિદ જૂનાગઢના ઐતિહાસિક પ્રતીકોમાંનું એક છે જેનું નિર્માણ 1423માં થયું હતું. જામા મસ્જિદમાં એક ખુલ્લું પ્રાંગણ છે, જે સફેદ આરસપહાણથી સુશોભિત છે. મસ્જિદના હોલમાં 260 થાંભલા અને 15 ગુંબજ છે. જામા મસ્જિદમાં અન્ય મસ્જિદોની જેમ દિવસમાં 5 વખત પ્રાર્થના થાય છે અને તે સુન્ની મુસ્લિમોની મસ્જિદ છે.

ભવનાથ…
ભવનાથ મહાદેવ મંદિર જૂનાગઢના સૌથી પવિત્ર સ્થળોમાંનું એક છે. ભવનાથ પ્રાચીન કાળથી ગિરનાર પર્વતની તળેટીમાં આવેલું છે. ભવનાથ એક સુંદર અને ઉત્તમ સ્થળ છે.વર્ષા ઋતુમાં આ સ્થળ વધુ સુંદર હોય છે. તે મહાશિવરાત્રી પર યોજાતા મિની-કુંભ માટે પણ લોકપ્રિય છે. ભવનાથ પ્રસિદ્ધ ભવનાથ મેળા માટે પણ જાણીતું છે જે જાન્યુઆરી અથવા ફેબ્રુઆરી દરમિયાન યોજાય છે.

દામોદર કુંડ…
હિંદુ માન્યતા અનુસાર, દામોદર કુંડ એ પવિત્ર તળાવોમાંનું એક છે, જે જૂનાગઢમાં ગિરનાર પર્વતની તળેટીમાં આવેલું છે. દામોદર કુંડ તળાવ 257 ફૂટ લાંબુ, 50 ફૂટ પહોળું અને 5 ફૂટ ઊંડું છે. તે એક સરસ ઘાટથી ઘેરાયેલું છે, જે ભવનાથના માર્ગ પર આવે છે.