આચાર્ય ચાણક્ય એ પોતાના નીતિ શાસ્ત્રમાં અમુક એવી સ્થિતિઓ વિષે જણાવ્યું છે કે જેમાં લોકો પોતાના સગાના પણ દુશમન બની જતા હોય છે. પણ તે માતા પિતા હોય કે પછી મિત્ર કે શિક્ષક. દરેક તમારી સાથે દુશમની કરી શકે છે. આવી પરિસ્થિતિમાં વ્યક્તિ પોતાને ખુબ મજબુર અનુભવે છે અને ઇચ્છવા છતાં પણ તે કશું કરી શકતા નથી. ચાલો જણાવીએ કેવી છે આ પરિસ્થિતિ.
1. જો કે માતાનો પ્રેમ વિશ્વમાં સૌથી શુદ્ધ અને બિનશરતી માનવામાં આવે છે, પરંતુ જો માતા તેના પોતાના બાળકો વચ્ચે તફાવત કરવાનું શરૂ કરે છે, અથવા તેમને નુકસાન પહોંચાડવાનો પ્રયાસ કરે છે, તો આ પરિસ્થિતિમાં માતા તેનું સૌથી મોટું બાળક છે. બાળક દુશ્મન બની જાય છે.
2. પિતાનું કર્તવ્ય છે કે તે પોતાના બાળકોના માથા પર છત આપે, તેમના દુ:ખ દૂર કરે, તેમને સંસાર શીખવે. પરંતુ જ્યારે એ જ પિતા અતિશય લોન લે છે અને તે ચૂકવતા નથી, ત્યારે આ દેવાનો બોજ બાળકો પર આવે છે. આ સ્થિતિમાં પિતા પોતે જ પોતાના બાળકનો દુશ્મન બની જાય છે. આ દેવું બાળકોના જીવનને નરક બનાવી દે છે.
3. જે પુરુષની પત્ની શિક્ષિત, ચારિત્રવાન, સમજદાર હોય તે ખુબ ભાગ્યશાળી હોય છે. પણ આ પત્ની જયારે બીજા પુરુષ તરફ આકર્ષિત થાય છે તો તેનાથી તે ફક્ત પતિ જ નહિ પણ પરિવારની દુશમન બની જાય છે. પછી હસતા રમતા પરિવાર પત્તાના મહેલની જેમ તૂટી જાય છે.
4. જો પતિ પોતાની પત્નીનું સન્માન કરે અને વફાદાર રહે તો પત્નીને ભાગ્યશાળી માનવામાં આવે છે. બીજી બાજુ, જો પતિ ડ્રગ્સ લેવાનું શરૂ કરે, પત્નીનું અપમાન કરે અથવા બિન-સ્ત્રી સાથે સંબંધ બાંધે તો તે દુશ્મન બની જાય છે.
5. જો બાળક આજ્ઞાંકિત, શિક્ષિત, સંસ્કારી હોય તો તે માતા-પિતા માટે કિંમતી હીરા સમાન છે. બીજી બાજુ, જો તે મૂર્ખ, ખરાબ કંપની, વ્યસનનો શિકાર બને છે, તો તે તેના પોતાના માતાપિતાની દુશ્મન બની જાય છે.
