નોટબંધી પાછળ સરકારનો હેતુ બજારમાંથી નકલી નોટોને ખતમ કરવાનો હતો, જેના પર આજે સુપ્રીમ કોર્ટે પણ પોતાનો ચુકાદો આપ્યો છે. કેન્દ્રની મોદી સરકારના નોટબંધીના પગલાને પડકારતી તમામ 58 અરજીઓને કોર્ટે ફગાવી દીધી છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે કેન્દ્ર સરકારના 2016માં રૂ.500 અને રૂ.1,000ની નોટોને બંધ કરવાના નિર્ણયને યથાવત રાખ્યો છે.
સુપ્રીમ કોર્ટનું કહેવું છે કે નોટબંધી પહેલા કેન્દ્ર અને આરબીઆઈ વચ્ચે ચર્ચા થઈ હતી. અમે માનીએ છીએ કે નોટબંધી પ્રમાણસરતાના સિદ્ધાંતથી પ્રભાવિત થઈ નથી. એટલે કે સરકારે આ નિર્ણય પોતાની શક્તિ બતાવવા માટે નથી લીધો, પરંતુ વિચાર-વિમર્શ બાદ લીધો છે. જસ્ટિસ અબ્દુલ નઝીરની આગેવાની હેઠળની 5 જજોની બંધારણીય બેન્ચે સરકાર અને અરજદારોની દલીલોને પાંચ દિવસ સુધી સાંભળ્યા બાદ 7 ડિસેમ્બરે પોતાનો ચુકાદો અનામત રાખ્યો હતો. તમને જણાવી દઈએ કે 8 નવેમ્બર 2016ના રોજ કેન્દ્ર સરકારે અચાનક દેશમાંથી નોટબંધી કરી દીધી હતી. આ અંતર્ગત 1000 અને 500 રૂપિયાની નોટો ચલણમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી હતી. આ નિર્ણય બાદ સમગ્ર દેશમાં નોટો બદલવા માટે લાંબી કતારોમાં ઉભા રહેવું પડ્યું હતું.
एक मैसेज में यह दावा किया जा रहा है कि ₹500 का वह नोट नकली है जिसमें हरी पट्टी आरबीआई गवर्नर के सिग्नेचर के पास ना होकर गांधीजी की तस्वीर के पास होती है।#PIBFactCheck
➡️यह दावा फ़र्ज़ी है।
➡️@RBI के अनुसार दोनों ही तरह के नोट मान्य होते हैं।
🔗https://t.co/DuRgmRJxiN pic.twitter.com/nGamCYOZp8
— PIB Fact Check (@PIBFactCheck) June 29, 2022
નકલી નોટોને ઓળખવાની રીતો : જે હેતુથી સરકારે નોટબંધી કરી હતી. તેમાં તેને સંપૂર્ણ સફળતા મળી ન હતી. બજારમાં હજુ પણ નકલી નોટો ફરતી થઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં તેમને એક સામાન્ય નાગરિક તરીકે ઓળખવા ખૂબ જરૂરી બની જાય છે. રિઝર્વ બેંકે નવી 500ની નોટને માન્યતા આપવા માટે કેટલીક માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. તમને જણાવી દઈએ કે, થોડા દિવસો પહેલા એક મેસેજમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે ₹500ની નોટ નકલી છે, જેમાં લીલી પટ્ટી RBI ગવર્નરના હસ્તાક્ષરની નજીક નથી, પરંતુ ગાંધીજીની તસવીરની નજીક છે. તેને નકલી ગણાવતા પીઆઈબીએ ટ્વીટ કર્યું કે બંને પ્રકારની નોટો માન્ય છે.
ઉપરાંત, RBI એ સામાન્ય નાગરિકને અસલી અને નકલી રૂ. 500ની નોટો વચ્ચેનો તફાવત શોધવામાં મદદ કરવા માટે પીડીએફ ‘RBI સેઝ – આપની નોટ ને જાણો’ શેર કરી છે. મહાત્મા ગાંધીની તસવીરવાળી બેંક નોટો પર ભારતીય રિઝર્વ બેંકના ગવર્નરની સહી હોય છે. નોટની પાછળની બાજુએ લાલ કિલ્લાનો ફોટો છપાયેલો છે, જે દેશની સાંસ્કૃતિક વારસો દર્શાવે છે. HTE નોટનો બેઝ કલર સ્ટોન ગ્રે છે. આ નોટમાં અન્ય ડિઝાઇન અને ભૌમિતિક પેટર્ન પણ છે.”
