આજના બાળકો થોડા સમજદાર થાય અને એમાં પણ જો તેમને 10માં ધોરણમાં સફળતા મળે કે તરત જ તેઓ બાઇક ગિફ્ટમાં માંગતા હોય છે. પણ એક સમય હતો જ્યારે આપણે સારા નંબરએ પાસ થઈએ તો આપણાં માતા પિતા આપણને સાઇકલ લઈ આપતા. એ સાઇકલ લીધાની સ્ટોરી આજે પણ તમે તમારા બાળકોને જણાવતા હશો. સાઇકલની વાત આવે એટલે હીરો સાઇકલ યાદ આવે જ. તમને જણાવી દઈએ કે હીરો સાઇકલનો ઇતિહાસ પણ બહુ રસપ્રદ છે. ચાલો તમને જણાવીએ કે આ સાઇકલ બનાવવા માટેની શરૂઆત કેવીરીતે થઈ. આ બધાની શરૂઆત થઈ હતી બ્રિજમોહન લાલ મુંજાલ અને તેમના ત્રણ ભાઈઓ દયાનંદ, સત્યાનંદ અને ઓમપ્રકાશ સાથે.
હા, તે પંજાબ (હાલ પાકિસ્તાન) ના તોબાટેક સિંઘ જિલ્લાના કમલિયા નગરના રહેવાસી હતા અને ભાગલા પહેલા તેઓ અમૃતસર આવ્યા હતા અને સાયકલ પાર્ટસનો બિઝનેસ કરવા લાગ્યા હતા. બીજી બાજુ, એક દિવસ બ્રિજમોહને તેના ભાઈઓ સામે સાઈકલ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો અને કેટલાક પ્રશ્નો પૂછ્યા પછી, બધા ભાઈઓ સંમત થયા અને લુધિયાણામાં કામ શરૂ કરવાનું નક્કી કર્યું.
બાય ધ વે, આ વાર્તા એટલી સરળ નથી જેટલી તમે સમજો છો અને અહીં જ્યારે અમૃતસરના મુંજાલ ભાઈઓ પોતાનો સામાન પેક કરીને લુધિયાણા જવાની તૈયારી કરી રહ્યા હતા ત્યારે એક મુસ્લિમ વ્યક્તિ કરીમ દિન પાકિસ્તાન જઈ રહ્યો હતો. તે જાણીતું છે કે કરીમ દિનનો સાયકલના કાઠી બનાવવાનો વ્યવસાય હતો અને તેણે પોતે જ પોતાનું બ્રાન્ડ નેમ બનાવ્યું હતું.
આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે તે તેના મિત્ર ઓમપ્રકાશ મુંજાલને છેલ્લીવાર મળવા ગયો ત્યારે ઓમપ્રકાશે કરીમ દિનનું બ્રાન્ડ નેમ વાપરવાની પરવાનગી માંગી અને પછી શું હતું કરીમ દીને હા પાડી અને તે બ્રાન્ડ બીજું કોઈ નહીં પણ ‘હીરો’ હતી. આવી સ્થિતિમાં, હીરોની વાર્તા અહીંથી શરૂ થાય છે.
મુંજાલ ભાઈઓને બ્રાન્ડનું નામ તો મળી ગયું હતું પણ ભાગલા પછી પંજાબના લુધિયાણા આવીને ત્યાં રહેતા ભાઈઓ માટે આ વસ્તુઓ સરળ હતી નહીં. પહેલા તો મુંજાલ ભાઈઓએ ગલીઓ અને ફૂટપાથ પર સાઇકલના પાર્ટ વેચવાનું શરૂ કર્યું.
જ્યારે આ ભાઈઓએ મળીને બેંકમાંથી 50 હજાર રૂપિયાની લોન લીધી અને લુધિયાણામાં પોતાનું પહેલું સાયકલ પાર્ટ્સનું ઉત્પાદન એકમ સ્થાપ્યું અને હીરો સાયકલની વાસ્તવિક વાર્તા ક્યાંકથી શરૂ થાય છે, પરંતુ આગામી દસ વર્ષમાં આ કંપની ઘણો વિકાસ કરશે. અને વર્ષ 1966 સુધીમાં, આ કંપની વર્ષમાં એક લાખ સાયકલનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કરે છે.
આ પછી, આ ભાઈઓની મહેનત દિવસેને દિવસે ચાર ગણી રંગ લાવે છે અને આ કારણોસર, વર્ષ 1986 માં, હીરો સાયકલનું નામ ગિનિસ બુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડમાં નોંધાયેલું છે અને તે પણ વિશ્વની સૌથી મોટી સાયકલ ઉત્પાદક કંપની તરીકે. બીજી તરફ, તમને જણાવી દઈએ કે હીરો સાયકલની સફળતા પાછળ મુંજાલ ભાઈઓની વિચારસરણી હતી અને જેમ જેમ કંપનીનો વિકાસ થતો ગયો તેમ તેમ મુંજાલ બંધુઓ તેમના ડીલરો, કામદારો અને ગ્રાહકોને પોતાની સાથે લઈ ગયા. આવી સ્થિતિમાં ધીરે-ધીરે હીરોએ અન્ય કંપનીઓને પાછળ છોડી દીધી.
હીરો સાથે બીજી પણ એક રસપ્રદ વાત ઓડાયેલ છે. વાત એમ હતી કે 1980માં જ્યારે હીરો સાઇકલ ભરેલી એક ટ્રકનો અકસ્માત થાય છે અને તે સળગી જાય છે ત્યારે કોઈપણ કંપની હોય એ સૌથી પહેલા પોતાના થયેલ નુકશાન વિષે વિચારે પણ જ્યારે મુંજાલ ભાઈઓને અકસ્માત વિષે ખબર પડે છે તો તેઓ કહે છે કે ડ્રાઈવર તો ઠીક છે ને?
તે જ સમયે, તેણે મેનેજરને આદેશ આપ્યો કે આ ટ્રક જેની પાસે જઈ રહી છે તેને એક નવું કન્સાઈનમેન્ટ મોકલો કારણ કે આમાં વેપારીની કોઈ ભૂલ નથી. આવી સ્થિતિમાં ક્યાંક આ ભાઈઓનું ઉમદા હૃદય પ્રગટ થાય છે તો ક્યાંક આ જ કારણ છે કે આજે પણ હીરો સાયકલની પોતાની એક અલગ ઓળખ છે.
તમને જણાવી દઈએ કે સાયકલ ઉપરાંત, મુંજાલ બ્રધર્સ હીરો ગ્રુપના બેનર હેઠળ સાયકલ કમ્પોનન્ટ્સ, ઓટોમોટિવ, ઓટોમોટિવ કમ્પોનન્ટ્સ, આઈટી, સેવાઓ જેવી પ્રોડક્ટ્સ પણ બનાવે છે. આમાંના ઘણા ઉત્પાદનો હીરો મોટર્સ દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, સાયકલની દુનિયામાં પોતાનો દબદબો સ્થાપિત કર્યા પછી, હીરો ગ્રુપે હીરો મેજેસ્ટીકના નામથી ટુ વ્હીલરનું ઉત્પાદન પણ શરૂ કર્યું. આ વાત વર્ષ 1984ની છે.
જ્યારે હીરોએ જાપાનની દિગ્ગજ ટુ વ્હીલર ઉત્પાદક કંપની હોન્ડા સાથે હાથ મિલાવીને હીરો હોન્ડા મોટર્સ લિમિટેડની સ્થાપના કરી અને આ કંપનીએ 13 એપ્રિલ 1985ના રોજ પ્રથમ બાઇક સીડી 100 લોન્ચ કરી અને આ બંને કંપનીઓ દેશમાં લગભગ 27 વર્ષ સુધી સાથે રહી, માર મારવાનું ચાલુ રાખ્યું, પરંતુ પછી 2011 માં આ બંને કંપનીઓ અલગ થઈ અને Hero MotoCorp શરૂ કરી.
