Mental Health Day : તણાવ અને હતાશાને કેવી રીતે દૂર કરવી, જાણો

How to overcome stress and depression: દર વર્ષે 10 ઓક્ટોબરને વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસ (વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસ 2023) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય લોકોને માનસિક સ્વાસ્થ્યના મહત્વ વિશે જાગૃત કરવાનો અને તેનાથી સંબંધિત રોગો વિશે માહિતી આપવાનો છે. તો ચાલો અમે તમને જણાવીએ કે કેવી રીતે સદગુરુ માનસિક સ્વાસ્થ્ય વિશે જાગૃતિ લાવે છે.

સદગુરુ કહે છે કે થોડા વર્ષો પહેલા જ્યારે હું પહેલીવાર અમેરિકા ગયો હતો ત્યારે દરેક વ્યક્તિ સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ વિશે વાત કરી રહી હતી. હું ખરેખર તે સમજી શક્યો નહીં કારણ કે, મારી સમજણથી, અમે અમારા વ્યવસાય, અમારા કુટુંબ, અમારા પૈસા, અમારી મિલકત, અમારા બાળકો માટે કિંમતી વસ્તુઓનું સંચાલન કરીએ છીએ. શા માટે કોઈ સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટ કરશે? મને સમજવામાં થોડો સમય લાગ્યો કે લોકોએ તારણ કાઢ્યું છે કે તણાવ તેમના જીવનનો એક ભાગ છે.

સદગુરુ કહે છે કે તણાવ એ તમારા જીવનનો ભાગ નથી. તણાવ એ તમારી સિસ્ટમને સંચાલિત કરવામાં તમારી અસમર્થતા છે. તણાવ તમારા કામના સ્વભાવને કારણે નથી. વડાપ્રધાન તણાવની ફરિયાદ કરી રહ્યા છે, પટાવાળા પણ તણાવની ફરિયાદ કરી રહ્યા છે.દરમિયાન દરેક વ્યક્તિ કહે છે કે તેની નોકરી તણાવપૂર્ણ છે. જેઓ બેરોજગાર છે તેમની સ્થિતિ પણ તણાવપૂર્ણ છે. જો નોકરીમાંથી કાઢી મૂકું તો તમે ખુશ રહશો?

ના, તેથી દેખીતી રીતે તણાવ તમારા કામ વિશે નથી, બરાબર? તે માત્ર એટલું જ છે કે તમે તમારા શરીર, તમારા મન, તમારી લાગણીઓ, તમારી ઊર્જા, તમારી રસાયણશાસ્ત્રનું સંચાલન કેવી રીતે કરવું તે જાણતા નથી. તમે કંઈપણ કેવી રીતે સંચાલિત કરવું તે જાણતા નથી. તેથી તમે જે કરો છો તે બધું તણાવપૂર્ણ છે.

સદગુરુ વધુમાં કહે છે કે જો તમે એવી કારમાં બેસો જ્યાં સ્ટીયરિંગ વ્હીલને એક દિશામાં ફેરવવાથી કાર વિરુદ્ધ દિશામાં જાય, તો તમે તણાવગ્રસ્ત થશો. અત્યારે તમે પણ આવી જ મિકેનિઝમ ચલાવી રહ્યા છો. તેના વિશે કંઈપણ સમજ્યા વિના, માત્ર સંયોગથી, તમે આખી જીંદગી ભૂલો કરશો, તેથી તમે તણાવમાં રહેશો. તમે જે પ્રવૃત્તિ કરી રહ્યા છો તેની પ્રકૃતિ અથવા તમારા જીવનના સંજોગોને કારણે તણાવ પેદા થતો નથી. તણાવ ત્યાં છે કારણ કે તમે તમારી સિસ્ટમનું સંચાલન કેવી રીતે કરવું તે જાણતા નથી. એક વ્યક્તિ માટે જે તણાવપૂર્ણ હોય છે તે બીજાને ડૂબી શકે છે. તેથી તણાવ એ આંતરિક પરિસ્થિતિઓનું સંચાલન કરવામાં અસમર્થતા છે. આ કોઈ બાહ્ય પરિસ્થિતિ નથી.

આગળ કહે છે કે આપણા જીવનની ગુણવત્તા બદલાય છે અને બદલાય છે, એટલા માટે નહીં કે આપણે આપણા જીવનમાં વસ્તુઓ બદલી રહ્યા છીએ. પરંતુ માત્ર એટલા માટે કે આપણે આપણા જીવનનો સંદર્ભ બદલીએ છીએ. જો કોઈ વ્યક્તિ સુંદર જીવન જીવે છે, તો તેનો અર્થ એ નથી કે તે કંઈ અલગ કરી રહ્યો છે. જ્યારે તે સવારે ઉઠે છે, ત્યારે તે શૌચ કરવા પણ જાય છે. તે તેના દાંત પણ સાફ કરે છે. તે પણ આવું જ કરે છે. પરંતુ કોઈક રીતે, સંદર્ભને કારણે તેમનું જીવન જાદુઈ અને સુંદર છે. જ્યારે લોકો પ્રેમમાં પડ્યા હોય ત્યારે આવું થઈ શકે છે. જ્યારે તેઓ પ્રેમમાં પડે છે, અને બધું અલગ થઈ જાય છે કારણ કે તેમના જીવનનો સંદર્ભ બદલાઈ ગયો છે. પરંતુ પછી, એકવાર તેઓ પ્રેમથી છૂટી જાય છે, તેમના જીવનનો સંદર્ભ બદલાઈ જાય છે અને તેઓ નાખુશ થઈ જાય છે.

તમે ઇચ્છો તે રીતે તમારા જીવનમાં વસ્તુઓ બદલવી શક્ય નથી. કારણ કે તમે જે પરિસ્થિતિમાં છો તેમાંથી તમને પરવાનગીની જરૂર છે, પરંતુ સંદર્ભ બદલવો એ તમે સભાનપણે કરી શકો છો. તમારે કોઈની પરવાનગીની જરૂર નથી. તે બિલકુલ શરતી નથી. સદગુરુ એક વાર્તા કહે છે…

એક દિવસ ત્રણ માણસો એક જગ્યાએ કામ કરતા હતા. બીજો માણસ આવ્યો અને પહેલા માણસને પૂછ્યું, ‘તમે અહીં શું કરો છો?’ તે માણસે ઉપર જોયું અને કહ્યું, ‘તમે આંધળા છો? શું તમે જોઈ શકતા નથી કે હું પથ્થરો તોડી રહ્યો છું?’ આ માણસ આગળના માણસ પાસે ગયો અને પૂછ્યું, ‘તમે અહીં શું કરો છો?’ માણસે ઉપર જોયું અને કહ્યું, ‘મારું પેટ ભરવા માટે છે. તેથી હું અહીં આવું છું અને તેઓ મને જે કરવાનું કહે છે તે કરે છે. મારે ફક્ત મારું પેટ ભરવાનું છે, બસ.’ તે ત્રીજા માણસ પાસે ગયો અને પૂછ્યું, ‘તમે અહીં શું કરો છો?’ તે માણસ ખૂબ જ ખુશ થઈને ઊભો થયો અને બોલ્યો, ‘હું અહીં સુંદર મંદિર બનાવી રહ્યો છું!’ તેઓ બધા એક જ કામ કરતા હતા, પરંતુ તેઓ જે કરી રહ્યા હતા તેનો અનુભવ ઘણો અલગ હતો.

દરેક વ્યક્તિ તેના જીવનની દરેક ક્ષણે આ ત્રણ સંદર્ભોમાંથી કોઈપણ એકમાં જે કંઈ પણ કરી રહ્યો છે તે કરી શકે છે અને આ તેના જીવનની ગુણવત્તા નક્કી કરશે, તે ખરેખર શું કરી રહ્યો છે તે નહીં. પ્રવૃત્તિ કેટલી સરળ અથવા જટિલ છે તે તમારા જીવનની ગુણવત્તાને બદલી શકતી નથી. જે સંદર્ભમાં તમે તે કરો છો તે તમારા જીવનની ગુણવત્તામાં ફેરફાર કરે છે.

જો તમે તમારા જીવનમાં વિવિધ પરિસ્થિતિઓને હેન્ડલ કરવાની તમારી ક્ષમતાને જોશો, તો શું જ્યારે તમે ખૂબ જ ખુશ કે ઉદાસી અનુભવો છો ત્યારે તે વધુ સારું છે? જ્યારે તમે ખુશ હોવ છો, ત્યારે તમે કોઈપણ કામ કરવા તૈયાર છો. જ્યારે તમે તણાવમાં હોવ છો, ત્યારે તમે સરળ વસ્તુઓ પણ કરવા માંગતા નથી, તે તમારી અંદર એક અલગ પ્રકારની ગતિશીલતા પેદા કરે છે.

તેથી પ્રથમ અને સૌથી મહત્વની વસ્તુ કે જેના પર આપણે કામ કરવાની જરૂર છે તે છે મનુષ્યને શાંતિપૂર્ણ અને આનંદી બનાવવો. જો તમે યોગ્ય પ્રકારનો યોગ કરશો તો આ ચોક્કસપણે થશે. જો તે યોગ્ય રીતે કરવામાં આવે, કારણ કે યોગ એ વ્યક્તિલક્ષી વિજ્ઞાન છે. જો યોગ્ય રીતે પરિચય આપવામાં આવે તો તે એક ચમત્કાર જેવું કામ કરશે અને તેને શક્ય બનાવશે.