વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કોરોના વાયરસને કારણે પડી રહેલી દેશની અર્થવ્યવસ્થાને વેગ આપવા માટે વિશેષ આર્થિક પેકેજની જાહેરાત કરી છે.
મંગળવારે વડા પ્રધાન મોદીએ દેશને સંબોધન કરતાં કહ્યું કે આ પેકેજ લગભગ 20 લાખ કરોડનું હશે, જેમાં સરકારના તાજેતરના નિર્ણય અને રિઝર્વ બેંકની ઘોષણાઓનો સમાવેશ થાય છે. તે દેશના જીડીપીના લગભગ 10 ટકા છે. નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારામન આ પેકેજ વિશે વિસ્તૃત વિગતો આપશે. પરંતુ સવાલ એ છે કે આ આર્થિક પેકેજ માટે સરકાર પાસેથી પૈસા ક્યાં આવશે. ચાલો તેના ગણિતને સમજીએ ..
હકીકતમાં, સરકારે ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે બજારમાંથી લોન લેવાનો લક્ષ્યાંક વધાર્યો છે. મહત્ત્વની વાત એ છે કે સામાન્ય બજેટમાં તેનું લક્ષ્યાંક રૂપિયા 7.8 લાખ કરોડ રાખવામાં આવ્યું હતું. મતલબ કે આ વર્ષે સરકાર 4..૨ લાખ કરોડની વધારાની લોન લેશે. તાજેતરમાં જ, સરકાર દ્વારા એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે કોરોના સંકટને કારણે દેવાની લક્ષ્યાંક વધારવી જરૂરી છે. પ્રથમ અર્ધમાં માર્કેટ ગિલ્ટ્સ (બોન્ડ) દ્વારા રૂ. 6 લાખ કરોડ એકત્ર કરવામાં આવશે. આ નાણાં કોરોનાથી અર્થવ્યવસ્થા બચાવવા માટે ખર્ચ કરવામાં આવશે.
તાજેતરમાં જ જાપાની દલાલી કંપની નમુરાએ કહ્યું હતું કે સરકાર 12 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન માર્કેટ લઈ રહી છે. આ સાથે, રાજકોષીય ખાધ 5.5-6 ટકા સુધી જઈ શકે છે, જ્યારે સરકારે આ વર્ષ માટે તે 3.5 ટકા હોવાનો અંદાજ લગાવ્યો છે. આ નાણાકીય ખાધને ઘટાડવી એ સરકાર માટે મોટો પડકાર છે.
જો કે આ માટે વિવિધ પગલા પણ લેવામાં આવી રહ્યા છે. ઉદાહરણ તરીકે, પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર ટેક્સ વધારીને, 1.4 લાખ કરોડ રૂપિયા સરકારી તિજોરીમાં આવશે. બજારના નિષ્ણાતોના મતે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ઐતિહાસિક ઘટાડો થવાનો સમયગાળો આવે છે, આવી સ્થિતિમાં સરકારને ટેક્સ લગાડવો વધુ સરળ થઈ ગયો છે. આને કારણે સામાન્ય લોકોને પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર કોઈ મોટી રાહત નથી મળી રહી, પરંતુ કિંમતોમાં વધારે તફાવત નહીં આવે.
રિઝર્વ બેંક પણ કોરોના સંકટમાં સરકારને મદદ કરશે. હકીકતમાં, ભૂતકાળમાં ન્યૂઝ એજન્સી રોઇટર્સે દાવો કર્યો હતો કે કેન્દ્ર સરકારે ભારતીય રિઝર્વ બેંક પાસેથી 45 હજાર કરોડની મદદ માંગવાની તૈયારી કરી છે. રોઇટર્સના સમાચારો અનુસાર, આવક વધારવા માટે સરકાર આ પગલાં ભરશે.
તમને જણાવી દઈએ કે આરબીઆઈ મોટા પ્રમાણમાં નફો વેપાર કરન્સી અને સરકારી બોન્ડ દ્વારા મેળવે છે. આરબીઆઈ આ કમાણીનો એક ભાગ તેના ઓપરેટિંગ અને ઇમર્જન્સી ફંડ તરીકે જાળવે છે. આ પછી, બાકીની રકમ સરકારને ડિવિડન્ડ તરીકે જાય છે.
